Uluslararası Ticarette Altının Ticari Yapısı: Rekabet Gücü, İthalat Yoğunluğu ve Fonksiyonel Ülke Rolleri
Anahtar Kelimeler:
Uluslararası Ticaret, Altın, Dış Ticaret YapısıÖzet
Bu çalışma, uluslararası ticarette altının ticari yapısını analiz ederek önde gelen ülkelerin dış ticaretteki rekabet gücünü, ithalat yoğunluğunu ve fonksiyonel rollerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmada, 2015–2024 dönemine ait Trademap verileri kullanılarak altın ithalatı ve ihracatı yapan ilk 20 ülke belirlenmiş, bu ülkeler için Açığa Çıkan Karşılaştırmalı Üstünlük (RCA) ve Göreli İthalat Yoğunluğu (RMA) endeksleri hesaplanmıştır. Bulgular, ülkeler arasında dış ticaret yapılarında önemli farklılıkların bulunduğunu göstermektedir. İsviçre, Birleşik Arap Emirlikleri ve Hong Kong gibi ülkeler hem yüksek RCA hem de yüksek RMA değerleriyle işleme ve yeniden ihracat merkezleri olarak öne çıkarken, Güney Afrika, Peru ve Gana gibi ülkeler doğrudan üretici ve ihracatçı konumundadır. Hindistan ve Türkiye gibi ülkeler ise yüksek ithalat yoğunluğu ile dikkat çekmekte, nihai tüketici profili sergilemektedir. RCA ve RMA göstergeleri birlikte değerlendirilerek ülkeler fonksiyonel ticaret rollerine göre dört gruba ayrılmış, bu sınıflandırma altın değer zincirindeki yapısal ayrışmaları ortaya koymuştur. Çalışma, altın gibi stratejik ürünlerde ülkelerin sadece ticaret hacimleriyle değil, değer zincirindeki fonksiyonel konumlarıyla da analiz edilmesi gerektiğini göstermekte, uluslararası ticaret politikalarının tasarımı açısından politika yapıcılara ve araştırmacılara anlamlı bir çerçeve sunmaktadır.
Referanslar
Balassa, B. (1965). Trade Liberalisation and “Revealed” Comparative Advantage. The Manchester School, 33(2), 99–123.
Baur, D. G., & Lucey, B. M. (2010). Is gold a hedge or a safe haven? An analysis of stocks, bonds and gold. Financial review, 45(2), 217-229.
Baur, D. G., & McDermott, T. K. (2010). Is gold a safe haven? International evidence. Journal of Banking & Finance, 34(8), 1886-1898.
Bouoiyour, J., Selmi, R., & Wohar, M. E. (2018). Measuring the response of gold prices to uncertainty: An analysis beyond the mean. Economic Modelling, 75, 105-116.
Capie, F., Mills, T. C., & Wood, G. (2005). Gold as a hedge against the dollar. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 15(4), 343–352.
Danna-Buitrago, J. P., & Stellian, R. (2022). A new class of revealed comparative advantage indexes. Open Economies Review, 33(3), 477-503.
Deodhar, S. (2023). Gold Is Old: Noble Metal in the Indian Economy Through Ages. Vikalpa, 48(3), 175-188.
Gereffi, G. (2005). The global economy: organization, governance, and development. The handbook of economic sociology, 2, 160-182.
Hausmann, R., Hwang, J., & Rodrik, D. (2007). What you export matters. Journal of Economic Growth, 12(1), 1–25.
Imbs, J., & Wacziarg, R. (2003). Stages of diversification. American Economic Review, 93(1), 63–86.
Jones, L., & Bethmann, E. (2023). Approaches of Measuring Revealed Comparative Advantage (RCA): Literature Review. US International Trade Commission.
Kannan, R., & Dhal, S. (2008). India's demand for gold: some issues for economic development and macroeconomic policy. Indian Journal of Economics and Business, 7(1), 107.
Kristoufek, L., & Vosvrda, M. (2014). Commodity futures and market efficiency. Energy Economics, 42, 50-57.
Laursen, K. (2015). Revealed comparative advantage and the alternatives as measures of international specialization. Eurasian business review, 5, 99-115.
OECD. (2022). Free Trade Zones and Illicit Gold Flows in Latin America and the Caribbean. OECD Business and Finance Policy Papers No. 08. OECD Publishing. https://www.oecd.org/en/publications/free-trade-zones-and-illicit-gold-flows-in-latin-america-and-the-caribbean_7536db96-en.html (Erişim Tarihi: 27.03.2025).
Panagariya, A. (2019). Free trade and prosperity: How openness helps developing countries grow richer and combat poverty. Oxford University Press.
Trademap (2025). Export and Import Data. https://www.trademap.org/Index.aspx. (Erişim Tarihi: 18.02.2025).
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM). (2020). RCA 1000 Raporu: Rekabetçi Ürünler, Yeni Pazarlar. İstanbul: TİM Yayınları.
UNCTAD. (2021). Trade and Development Report 2021: from recovery to resilience: hanging together or swinging separately? https://unctad.org/press-material/unctad-trade-and-development-report-2021-recovery-resilience-hanging-together-or. (Erişim Tarihi: 01.03.2025).
UNCTAD. (2023). Revealed Comparative Advantage Radar Tool. https://unctadstat.unctad.org/EN/RcaRadar.html. (Erişim Tarihi: 15.03.2025).
Vollrath, T. L. (1991). A Theoretical Evaluation of Alternative Trade Intensity Measures of Revealed Comparative Advantage. Weltwirtschaftliches Archiv, 127(2), 265–280.
World Gold Council (2023). Gold Market Primer: The Global Role of Gold in Trade.
World Gold Council. (2022). Gold Outlook 2022: The relevance of gold in a new market regime. https://www.gold.org/goldhub/research/gold-outlook-2022. (Erişim Tarihi: 23.03.2025).
Yu, R., Cai, J., & Leung, P. (2009). The normalized revealed comparative advantage index. The Annals of Regional Science, 43(1), 267–282.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Journal of Academic Analysis
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
